توضیحات :

یک اصل زیبایی شناسی خاص در برابر نظر غیر منطقی رایج شده در معماری اروپایی آغاز قرن کنونی مبتنی بر جدایی وجود دارد که می گوید معماری و ساختمان یکی و پیوسته اند و هر ساختمانی تا حدود و میزان کارایی «فن» از «هنر» و سودمندی آن زیبا شمرده می شود.در واقع آنگونه معماری که ناچار از دست بردن به نهان سازی عوامل و عناصر ساختمانی خویش باشد،معماری نامطلوبی است. ضمنا ساختمان سودمند و مفید هم هر گاه هنر را با زیبایی منطبق و برابر بگیریم لزوما زیبا شمرده نمی شود.نباید فراموش کرد که کارایی کمابیش در موقعیت آدمی در وضع او امری است وابسته به حواشی و نه متن کار و نیز بعضی از سودمندیها وابسته اند به انحطاط و فساد آدمی یا به فراموشی سپردن سرچشمه های درونی خوشبختی و زیبایی نهفته در وجودش.تنها اثر هنری زیبا همانا آن است که به گونه ای تمامت سرشت آدمی را با همه امور کارایی تصادفی پیوسته بدان نمودار سازد. معماری مقدس از آنرو دقیقا زیباست که وابسته است به مرکزی ترین کانون وظایف بشری که همانا پیوند دادن و نزدیک ساختن آسمان و زمین است.
در هنر مقدس میان هنر و فن یا میان جست و جو برای زیبایی و شیوه ساختمانی جدایی نیست.بی گمان در ضمن پیشرفت کار نهفته است که همه پدیده » هندسه کیفی « ساختمانی مشکلاتی در زمینه اساسی آن بروز می نماید که راه حل قطعی آن در معماری دینی بدان وابسته است و هرگز خالی از مضامین سمبولیک نیست از آنرو که به گونه ای کثرت را با وحدت می پیوندد.نمونه چشمگیر خاصی از اینگونه معماری همانا در مسجد هایی جلوه گر است.
در ادامه به بررسی مساجد اولیه ایرانی می پردازیم بعد در مورد مساجد ایرانی در دوره های مختلف و در نهایت در مورد مساجد عثمانی و تفاوت آن با مساجد ایرانی می پردازیم.

منبع: نواندیشان